زنگ تفریح 264
شیمی علم مطالعهی واحدهای بنیادی (عناصر تشکیلدهنده) مواد است، که به شاخههای مختلف تقسیم میشود. در این مطلب میخواهیم در مورد شاخههای مختلف شیمی مختصری توضیح دهیم.
علم شیمی علمی است که با ساختار و ترکیب مواد و واکنشهای شیمیایی که مسئول تغییر حالت و خواص یک ماده میشود سر و کار دارد. شیمی علم اتمها، مولکولها، کریستالها و اشکال دیگر مواد و فرآیندهای شیمیایی که منجر به تغییر انرژی (آنتالپی) و آنتروپی آنها میشود، میباشد. شیمی به شاخههای مختلفی دستهبندی شدهاست که هر شاخه ماده را از جهت خاصی مورد بررسی قرار میدهد.
1) شیمی آلی
این شاخه از شیمی به مطالعهی مواد آلی میپردازد. به موادی که عمدتا از کربن و هیدروژن تشکیل شدهاند. که این مطالعه بر روی ساختار و ترکیب و خواص شیمیایی مواد آلی انجام میگیرد، در ضمن شیمی آلی در مورد مکانیسم یا چگونگی تولید این مواد نیز مطالعه میکند.
2) شیمی معدنی (غیر آلی)
این شاخه از شیمی بر عکس شاخهی قبل به بررسی ساختار و ترکیب و رفتار و خواص مواد غیر آلی (معدنی) میپردازد. تمام موادی که اجزای اصلی آن را کربن وهیدروژن تشکیل نمیدهد را مادهی معدنی گویند، اکسیدها، سولفیدها و کربناتها (نمکها) از مهمترین ترکیبهای معدنی هستند. در بخش صنعتی نیز از مواد معدنی در ساخت کودهای شیمیایی استفاده میکنند که بهخشی از علم شیمی معدنی است.
3) شیمی تجزیه
این شاخه یکی از مهمترین شاخههای شیمی است که در مورد آنالیز یا تجزیهی ترکیبهای شیمیایی که در طبیعت یا توسط انسان ساخته شده است و تنها به آنالیز یک نوع ترکیبات خاص شیمی محدود نمیشود. شیمی تجزیه مطالعهی عناصر تشکیلدهنده ترکیبهای شیمیایی شناخت آن عناصر و مقدار آنها در آن ترکیب و بیان این که هر کدام از این عناصر چه تاثیری بر خواص شیمیایی مواد دارد. آنالیز دستگاهی یکی از مهمترین بخشهای شیمی تجزیه مدرن است.
4) شیمی فیزیک
شاخهای است از شیمی که به بیان تئوریهای فیزیکی در مورد اتمها و زیر اتمها (الکترون، پرتون) میپردازد. این شاخه به بیان فعل و انفعالات شیمیایی میان اتمها و زیر اتمها که با نام مکانیک کوانتوم شناخته میشود. یک بخش نسبتا وسیعی از این شاخه به نیروهای بین مولکولی سرعت واکنشهای شیمیایی (سینتیک شیمیایی) و بررسی هدایت در مواد متفاوت میپردازد.
5) زیست شیمی
این بخش از شیمی یک نیم نگاهی به علم زیست در غالب شیمی است، که به بیان ساختار و رفتار ترکیبهای سلولی و واکنشهای شیمیایی که درون بدن موجودات زنده انجام میگیرد، میپردازد. در این شاخه کمپلکسها و درشت مولکولها که معمولا تشکیل شده از یک واحد تکرارشونده به نام مونومر هستند، که به نام پلیمر نیز شناخته میشوند را نیز مطالعه میکند. از دیگر مطالعات این شاخه بررسی اجزای اصلی سلولها مثل پروتئینها، کربوهیدراتها، لیپیدها و نوکلئیک اسیدها و واکنشهای شیمیایی که در سلولها انجام میگیرد، میباشد.
6) شیمی هستهای
یکی از محبوبترین و مهمترین شاخههای شیمی که به مطالعهی مواد رادیواکتیو (پرتوزا) میپردازد، شیمی هستهای است. در این شاخه مطالعاتی در مورد مواد هستهای و واکنشهای شیمیایی که در مواد رادیواکتیو انجام میگیرد، به چشم میخورد. این شاخه در ضمن مطالعه بر تجهیزات و وسایل مورد استفاده برای انجام فرآیندهای هستهای را نیز پوشش میدهد؛ در مورد اثرات جذب پرتوهای رادیواکتیو، تولید و استفاده از مواد رادیواکتیو و پرتو درمانی از بخشهای این شاخه است.
7) زمین شیمی
علمی است که به بحث و تحقیق در مورد عمدهی مکانیسمها و واکنشهایی که در علم زمینشناسی وجود دارد و بر روی پوستهی زمین یا در دریاها و اقیانوسها انجام میشود از دیده شیمی مینگرد. این تنها به واکنشهای موجود بر روی زمین محدود نمیشود بلکه واکنشهایی که در تمام منظومهی شمسی انجام میشود
را نیز در برمیگیرد.
با شاخههای اصلی شیمی آشنا شدیم که همگی نشاندهنده وسعت این علم است
که همگی آنها دنبال شناخت جهان اطرافمان هستند.