پنج کشف در علم شیمی که دنیا را تغییر دادند.
۳. پلیاتیلن
بیشتر اشیای پلاستیکی مورد استفاده از جمله لولههای آب و بستهبندیهای مواد غذایی اشکالی از پلیاتیلن هستند. ۸۸ میلیون تن از محصولاتی که هر ساله تولید میشوند به دلیل دو کشف اتفاقی زیر هستند.
اولین مورد در سال ۱۸۹۸ اتفاق افتاد، زمانی که شیمیدان آلمانی Hans van Pechmann در حال بررسی چیزی کاملاً متفاوت، متوجه یک مادهی مومی شکل در کف لولههای آزمایش خود شد. وی سپس با کمک همکارانش کشف کرد که این ماده از زنجیرهای مولکولی بسیار طولانی تشکیل شده است. آنها این زنجیرها را پلیمتیلن نامگذاری کردند. روشی که آنها برای ساخت این پلاستیک استفاده کرده بودند مناسب تولید صنعتی نبود. بسیار شبیه به داستان پنیسیلین، هیچ پیشرفتی در این زمینه برای مدت زمان قابل توجهی رخ نداد.
سپس در سال ۱۹۳۳ روشی کاملاً متفاوت برای تولید این پلاستیک توسط شیمیدانان شرکت ICI (که اکنون دیگر وجود ندارد) کشف شد. این شیمیدانان در حال کار با واکنشهای فشار بالا بودند که متوجه مادهای موم مانند درست مثل مادهای که von Pechmann مشاهده کرده بود شدند. در ابتدا این گروه به موفقیتی در زمینهی تولید مجدد این ماده دست نیافتند تا اینکه در نهایت متوجه شدند در آزمایش اصلی مقدار کمی اکسیژن از منافذ به درون سیستم وارد شده بود.
دو سال بعد شرکت ICI این کشف اتفاقی را به روشی عملی برای تولید پلاستیک پرکاربردی که امروزه در بیشتر وسایل استفاده میشود تبدیل کردند.
۴. قرصهای هورمونی
در دههی ۱۹۳۰ پزشکان متوجه پتانسیل روشهای درمانی مبتنی بر هورمون برای درمان سرطان و همچنین اختلالات قاعدگی شدند. اما به دلیل روشهای وقتگیر و ناکارآمد سنتز هورمونها، این تحقیقات و درمانها به تعویق میافتاد. در آن زمان هر گرم پروژسترون حدود ۱۰۰۰ دلار (با ارزش پول کنونی) بود، در حالیکه امروزه میتوان آن را به قیمت چند دلار خریداری نمود.
راسل مارکر (Russell Marker) استاد شیمی آلی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا با کشف یک میانبر ساده در مسیر سنتز، هزینهی تولید پروژسترون را کاهش داد. برای این کار او به دنبال گیاهانی میگشت که مولکولهایی شبیه به پروژسترون داشته باشند. در این جستجوها وی به یک سیبزمینی مکزیکی برخورد کرد. او از ریشهی این خوراکی ترکیبی جداسازی کرد که با انجام یک مرحلهی ساده به پروژسترون تبدیل میشود.
۵. صفحات نمایشی
جالب است بدانید که طرح ساخت صفحات نمایشی تخت و رنگی به دههی ۱۹۶۰ برمیگردد! زمانی که وزارت دفاع انگلیس تشخیص داد که به صفحات نمایشی تخت برای جایگزینی با تلویزیونهای حجیم و گرانقیمت لولهی اشعه کاتدی برای استفاده در وسایل نقلیهی نظامی خود دارد، طرح ساخت صفحات نمایشی بر پایهی کریستال مایع عنوان شد. در آن زمان امکان ساخت صفحات نمایشی کریستال مایع (LCD) روشن بود، اما مشکل آن بود که این صفحات تنها در دمای بسیار بالا کار میکردند. در نتیجه عملاً نمیشد از این نمایشگرها استفاده کرد مگر اینکه در یک کوره نشسته باشید!
اولين LCD در سال ۱۹۸۴: به اين تاريخچه مراجعه کنيد.
در سال ۱۹۷۰ وزیر دفاع George Gray از دانشگاه Hull را برای کار بر روی روشی به منظور ساخت LCDهایی که در دمای مناسب کار کنند منصوب کرد. Gray با کشف مولکولی به نام 5CB دقیقاً همین کار را انجام داد. به طوری که در اوایل دههی ۱۹۸۰ نود درصد نمایشگرهای LCD در جهان حاوی 5CB بودند. هنوز هم این ماده در ساعتها و ماشینحسابهای ارزانقیمت پیدا میشوند. جالب است بدانید که مشتقات مولکول 5CB سبب تولید نمایشگرهای موبایل، کامپیوتر و تلویزیونهای امروزی شدهاند.
منبع:
Chemistry Breakthrough
منابع مفيد:
LCD- کريستال مايعي که مي درخشد
پليمر چيست؟
تاريخچه پليمرها
پلي اتيلن-ويکيپديا
پلي اتيلن
LCD