هنوز بحث بر سر آب در سيارهي سرخ جدي ست.
محققان شواهدی مبنی بر وجود شورابههایی با نمک فراوان بر روی سطح مریخ پیدا کردهاند. با کاهش نقطهی ذوب آب و جذب بخار به طور فعال، ممکن است نمک بتواند به وجود آب در مریخ کمک کند، نه میلیاردها سال قبل، بلکه همین الان.
اما این اتفاق چگونه میافتد؟ در جو مریخ بخار آب وجود دارد. شبها که بخار آب مستقیماً از گاز به جامد تبدیل میشود، این ذرات به صورت یخ در سطح مینشینند، درست همانطور که گاهی روی سطح کرهی زمین اتفاق میافتد. اما زمانی که این یخها بر روی خاک دارای کلسیمپرکلرات (Ca(ClO4)2) مینشینند، ذوب میشوند. پرکلرات آب را جذب خود میکند و یک محلول نمکی شکل میگیرد.
و همانطور که ما در زمستان روی برف جادهها و خیابانها نمک میپاشیم تا زودتر آب شوند، نمک مریخی نیز نقطهی انجماد آب را کاهش میدهد. به دلیل وجود نمک ممکن است در سطح مریخ به جای یخ، آب وجود داشته باشد و این آب به داخل خاک نفوذ کند.
در ماه جولای یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه میشیگان واقع در Ann Arbor پیشبینی کردند که دقیقاً همین اتفاقات شیمیایی ممکن است در مریخ در حال رخ دادن باشند. با توجه به اینکه در ظاهر قطرات آب روی پای کاوشگر فونیکس (Phoenix) دیده شده بود، آنها سعی کردند این موضوع را دقیقتر بررسی کنند.
در فضایی که شرایط جوی مریخ شبیهسازی شده بود آنها امکان فشرده شدن آب از حالت بخار در هوا به مایع در سطح مریخ را بررسی کردند. زمانی که دانشمندان کلسیمپرکلرات یا خاک نمکی را مستقیماً بر روی لایهای از یخ به ضخامت ۰.۱ اینچ قرار دادند، با رسیدن دما به منفی صد فارنهایت در عرض چند دقیقه قطرات آب تشکیل شدند.
محققان پرکلرات را در خاک دهانهی Gale پیدا کردهاند و به این نتیجه رسیدهاند که رطوبت و دما برای تشکیل شورابه در آن منطقه مناسب است. طبق گزارش این محققین در مجلهی Nature Geoscience شرایط لازم در شبها و درست پس از طلوع آفتاب زمستان در این منطقه وجود دارد.
مریخنورد کنجکاوی (Curiosity) حدود سه سال است که در مریخ به سر میبرد. در این مدت این کاوشگر حدود ۱۰ کیلومتر راه از محل فرود خود طی نموده است. این مسافت ممکن است کوتاه به نظر برسد اما با این حال مریخنورد توانسته است در این مسیر محیطهای مختلف در سطح مریخ را تجربه کند.
مریخنورد کنجکاوی به ما نشان داده است که مریخ در گذشته مناطق قابلیت سکونت داشته است (حتی اگر هیچ چیز یا هیچ کس در آن مناطق نبوده باشد). یافتههای این کاوشگر همچنین نشان میدهد که میلیاردها سال پیش در سطح مریخ اقیانوسی وجود داشته است که ممکن است تمام سطح سیاره را در آن زمان پوشانده باشد.
اکتشافاتی از جمله این شورابهها نشان میدهند که مریخ اکنون بیشتر از آنچه تصور میکردیم حیاتدوست است! برای مثال روی زمین موجوداتی به نام هالوفیل (دوستدار نمک) هستند که علاقهی بسیار زیادی به زندگی در زمینهایی حاوی کلسیمپرکلرات دارند.
طرح فرضي چرخهي آب بر سطح مريخ
اما همانطور که میدانیم عوامل بیشتری علاوه بر وجود آب برای قابل سکونت بودن یک محیط مورد نیاز هستند. مریخ سرد و خشک و تحت تابش فراوان است و تا به حال هیچ شواهدی مبنی بر وجود حیات در آن یافت نشده است. همچنین محلی که این شورابهها در آن یافت شدهاند یعنی دهانهی Gale حتی برای زنده ماندن میکروبها نیز بسیار سرد و نامناسب است. اما ممکن است شورابهها در بسیاری از مناطق در سطح مریخ وجود داشته باشند. پس تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود آیا موجودات زندهای در این شورابهها وجود دارند یا خیر.
منبع:
Sarah Scoles
منابع مفيد:
هزينهي زندگي روي مريخ
تاريخ اکتشافات مريخ
سطح مريخ
حيات در مريخ
جو مريخ
سياره مريخ
آذوقه براي مريخ