ناسا مأموريت insight را که قرار بود سال آينده اجرايي شود به حالت تعليق درآورد.
شکل بالا طرحي است که يک هنرمند از مريخ‌نورد بينش (insight) به تصوير کشيده است. قرار بود اين کاوشگر در زماني بين 4 تا 30 مارس سال 2016 به طرف سياره‌ي سرخ فرستاده شود و در 28 سپتامبر همان سال روي سطح مريخ فرود بيايد.
اما تلاش‌هاي ناموفق گروه سازنده‌ي بينش براي تعمير نشتي موجود در وکيوم يکي از بخش‌هاي اصلي اين کاوشگر، موجب شده که ناسا اين مأموريت را فعلاً به حالت تعليق در آورد. جان گرانسفلد (John Grunsfeld)، سرپرست هيئت مديره‌ي مأموريت‌هاي علمي ناسا در شهر واشنگتن مي‌گويد: «از زمان پرتاب کاوشگرهاي وايکينگ، اولويت محققان براي بررسي سياره‌ها تغيير کرده است. آن‌ها هم اکنون به دنبال يافتن داده‌هايي درباره‌ي ساختار دروني مريخ هستند. ما مرزها و موانع فناوري‌هاي فضايي را روز به روز بيشتر در هم مي‌شکنيم و پيش مي‌رويم. اما اکتشاف‌هاي فضايي نيز بي رحم هستند. متأسفانه ما نتوانستيم مأموريت بينش را براي پرتاب در سال 2016 آماده کنيم. قرار است در ماه‌هاي آينده، تصميم‌هاي لازم درباره‌ي بينش اتخاذ و اعلام شود. اما يک نکته‌ي تأييد شده وجود دارد: ناسا مانند قبل متعهد و مشتاق به اکتشاف و بررسي سياره‌ي مريخ است.»
ابزاري که باعث بروز تأخير در ارسال کاوشگر شده، يک لرزه‌سنج است که توسط مرکز ملي مطالعات فضايي فرانسه (CNES) طراحي و ساخته شده است. اين ابزار با هدف ثبت و اندازه گيري لرزه‌هاي مريخ ساخته شده است و قادر است لرزه‌ها را با دقت قطر يک اتم اندازه بگيرد. اين وسيله نياز به يک پوشش وکيوم خلأ دارد تا سه حسگر اصلي‌اش در مقابل شرايط سخت محيط مريخ خسارت نبينند. بروس بانرد (Bruce Banerdt)، پژوهشگر ارشد مأموريت بينش در آزمايشگاه جت رانشي ناسا (JPL) واقع در شهر کاليفرنيا مي‌گويد: «اهدافي که بينش براي رسيدن به آن‌ها تعريف شده است، به ما کمک مي‌کند تا اطلاعات تازه‌اي درباره‌ي ساختار داخلي سياره‌هاي سنگي، از جمله زمين به دست بياوريم. زمين سياره‌اي پويا است و آثار تغيير و تحول گذشته‌ي اين سياره کاملاً از ميان رفته است. اما مريخ مي‌تواند شواهدي را از سير تحول سياره‌هاي سنگي در اختيار دانشمندان قرار دهد. همچنين يکي از اهداف علوم سياره‌اي جديد، فهم ساختار گوشته و هسته‌ي مريخ است. مأموريت بينش نيز طوري طراحي شده است که بتواند اطلاعات قابل قبولي درباره‌ي گوشته و هسته‌ي اين سياره‌ي سرخ بدست آورد.»
Insight
اشکالي که هم اکنون در کار مريخ‌نورد بينش پيش آمده، اين است که پوشش وکيوم خلأ لرزه‌نگار مريخ نشتي دارد و نمي‌تواند کاملاً حسگرها را بپوشاند. در اوايل سال جاري متخصصان اين اشکال را رفع کرده و اميدوار بودند که بتوانند مأموريت را طبق موعد قبلي اجرا کنند. اما در آزمايش ديگري که هفته‌ي گذشته تحت دماي منفي 45 درجه‌ي سانتيگراد انجام شد، معلوم شد که پوشش وکيوم نياز به تعمير دقيق‌تري دارد و هنوز نمي‌تواند شرايط خلأ را براي حسگرهاي دقيق لرزه‌نگار فراهم کند. مقامات ناسا اعلام کردند که تا موعد آغاز مأموريت نمي‌توانند پوشش لرزه‌نگار را تکميل کنند. به همين دليل مأموريت بينش تا مدت نامعيني به تعويق خواهد افتاد.
مارک پرچر (Marc Pircher)، مدير مرکز فضايي تولوز وابسته به آژانس فضايي فرانسه مي‌گويد: «اين اولين بار است که ما وسيله‌اي با اين حساسيت بالا را ساخته‌ايم. توليد ابزاري با چنين دقتي خود يک موفقيت بزرگ محسوب مي‌شود. اما در روند ساخت، موضوعي پيش آمده که نياز به بررسي بيشتر دارد. مطمئناً گروه پژوهشي ما راه حلي براي مشکل پيش آمده خواهد يافت. اما اين کار تا ماه مارس سال 2016 به نتيجه نمي‌رسد.» فضاپيماي بينش که توسط کمپاني لاکهيد مارتين (Lockheed Martin) ساخته شده است، براي اجراي مأموريت به پايگاه نيروي هوايي واندربرگ در شهر کاليفرنيا برده شده بود. اما پس از اينکه ناسا اعلام کرد اين مأموريت لغو شده است، فضاپيما دوباره به مرکز لاکهيد منتقل شد.
موقعيت مکاني زمين و مريخ نسبت به هم هر 26 ماه‌يک بار به مدت چند هفته براي پرتاب کاوشگرها مناسب مي‌شود. در اين چند هفته زمين و مريخ در نزديک ترين فاصله نسبت به‌يکديگر قرار مي‌گيرند و ارسال کاوشگر به سياره‌ي سرخ سريع تر و مقرون به صرفه تر مي‌شود. در روزهاي 4 تا 30 مارس سال 2016، مريخ و زمين موضع نزديکي نسبت به هم پيدا مي‌کنند. اما بينش نمي‌تواند از اين فرصت استفاده کند و ناچاراً بايد تا 26 ماه بعد از اين تاريخ صبر کند.
جيم گرين (Jim Green)، مدير بخش علوم سياره اي ناسا در واشنگتن مي‌گويد: «در سال 2008 نيز اتفاق مشابهي رخ داد و ما ناچار شديم مأموريت آزمايشگاه علمي مريخ (Mars Science Laboratory) را دو سال به تعويق بيندازيم. اما اين موضوع نه تنها به ضرر ناسا نبود، بلکه موجب ارتقاي کيفيت مأموريت آزمايشگاه علمي مريخ نيز شد و محققان به اهداف تعريف شده‌ي خود رسيدند. ما نيز به جاي اين که بابت تأخير پيش آمده در مأموريت بينش نگران باشيم، زمان و انرژي خود را صرف تمرکز بر داده‌هايي مي‌کنيم که هم اکنون مريخ‌نورد کنجکاوي (Curiosity) به زمين مخابره مي‌کند.
Mars Reconnaissance Orbiter
ناسا در راستاي رسيدن به هدف بلندپروازانه‌ي خود، يعني سفر انسان به سياره‌ي سرخ تا سال 2020، قصد دارد تا جايي که امکان دارد مريخ را به وسيله‌ي کاوشگرها و روبات‌هاي متعدد آناليز کند تا به شناخت کاملي از اين سياره برسد و بتواند مسافران داوطلب را با اطمينان راهي سفر به مريخ کند. در حال حاضر فرصت (Opportunity) و کنجکاوي مريخ‌نورد‌هايي هستند که سطح اين سياره را کاوش و بررسي مي‌کنند. مدارگردهاي اديسه (Odyssey) و مدارگرد اکتشافي مريخ (Mars Reconnaissance Orbiter) در مدارهايي در حال گردش به دور مريخ هستند و مدارگرد ماون (MAVEN) نيز که به دور مريخ در حرکت است، اطلاعاتي را درباره‌ي اتمسفر مريخ به محققان ارائه مي‌کند.
MAVEN
Odyssey
ناسا و آژانس فضايي فرانسه در پروژه‌ي مريخ اکسپرس که در حال حاضر در اين سياره در حال اجراست با سازمان فضايي اروپا (ESA) همکاري کرده‌اند. اين سه سازمان در مأموريت ديگري نيز با هم همکاري مي‌کنند. اين مأموريت برقراري ارتباط از راه دور راديويي با مدارگرد آژانس فضايي اروپا در سال 2016 است. همچنين مقرر شده که در سال 2018 مريخ‌نورد اگزومارس (ExoMars) به اين سياره فرستاده شود. اين مريخ‌نورد يک وسيله‌ي بسيار مهم و کليدي در رابطه با اخترزيست شناسي را با خود به سياره‌ي سرخ خواهد برد.
چارلز ايلاچي (Charles Elachi)، مديرعامل آزمايشگاه جت رانشي ناسا مي‌گويد: «همکاران ما در تلاشند تا ايراد پيش آمده در بينش را رفع کنند. اما بديهي است که مسئله‌ي کيفيت مأموريت و اجتناب از هرگونه ريسک مهم‌تر از اين است که اين پروژه صرفاً در چه زماني اجرا شود.» مهم ترين بخش‌هاي مريخ‌نورد بينش دو قطعه هستند که‌يکي از آن‌ها همان لرزه سنج فرانسوي است و اکنون پوشش خلأ آن دچار مشکل شده است. بخش ديگر بسته‌ي شاره‌ي حرارتي (HP3) نام دارد که توسط سازمان فضايي آلمان توليد شده است. لرزه سنج مريخ با مشارکت انسستيتوي پاريس و مؤسسه‌ي تکنولوژي فدرال سوئيس و حمايت آژانس فضايي اروپا، مؤسسه‌ي پژوهش‌هاي منظومه‌ي شمسي ماکس پلانک، کالج ايمپريال بريتانيا و آزمايشگاه جت رانشي ناسا ساخته شده است.
منبع:
منابع مفید: