حداقل دو عدد کش لاستیکی

حداقل دو عدد لیوان پلاستیکی
چند ماژیک دائمی در رنگ‌‌های متنوع
آب
ایزوپروپیل ۷۰٪
قطره‌‌چکان
یک تی‌‌شرت سفید که قابل رنگ کردن باشد.
روزنامه (اختیاری) به منظور تمیز نگه داشتن میز کارتان
سشوار (اختیاری)

آماده‌‌سازی:
اگر می‌‌خواهید میز کارتان تمیز بماند، آن را با چند لایه روزنامه بپوشانید. دقت داشته باشید که ماژیک‌‌های دائمی می‌‌توانند روی پارچه و مواد دیگر از خود لک به جا بگذارند. درنتیجه در هنگام استفاده از آنها مراقب باشید.

روش کار:

تی‌‌شرت را روی میز کارتان پهن کنید.

یک لیوان پلاستیکی زیر قسمتی از تی‌‌شرت که می‌‌خواهید آن را رنگ کنید قرار دهید، به طوری که هر دو لایه‌‌ی تی‌‌شرت روی لیوان باشد. حال یک کش لاستیکی دور تا دور سر لیوان بزنید تا تی‌‌شرت محکم روی لیوان قرار بگیرد. با این کار یک دایره‌‌ی مسطح و سفت از پارچه‌‌ی تی‌‌شرت بر روی سر لیوان تشکیل می‌‌شود. این کار را حداقل در دو قسمت تی‌‌شرت انجام دهید تا دو تکه پارچه‌‌ی دایره‌‌ای برای رنگ کردن و طراحی داشته باشید.

با استفاده از ماژیک‌‌های دائمی طرح‌‌های مختلفی روی این قسمت‌‌های دایره‌‌ای که با لیوان ایجاد کرده‌‌اید بکشید. در این فعالیت باید حداقل دو قسمت دایره‌‌ای را نقاشی کنید.

حال با استفاده از قطره‌‌چکان چند قطره آب روی مرکز یکی از این دایره‌‌ها بریزید. با تماس آب با جوهر ماژیک دائمی چه چیزی مشاهده می‌‌کنید؟

چند قطره آب دیگر روی همان دایره بریزید به طوری که پارچه کاملاً مرطوب شود. آیا با مرطوب شدن پارچه تغییری در جوهر ماژیک دائمی مشاهده می‌‌کنید؟

حال با قطره‌‌چکان چند قطره ایزوپروپیل الکل در مرکز دایره‌‌ی دوم که خشک است بریزید. با برقراری تماس بین جوهر ماژیک دائمی و ایزوپروپیل الکل چه اتفاقی می‌‌افتد؟

چندین قطره‌‌ی دیگر ایزوپروپیل الکل روی همین قسمت بریزید تا پارچه کاملاً مرطوب شود. با این کار جوهر روی پارچه چه تغییری می‌‌کند؟

 
دو قسمت دایره‌‌ای تی‌‌شرت را با هم مقایسه کنید. کدام بهتر به نظر می‌‌رسند؟ به نظر شما چرا نتایج این‌‌گونه است؟

نکته: اگر می‌‌خواهید ظاهر قسمت‌‌هایی که طراحی می‌‌کنید بهتر باشد، می‌‌توانید پس از طراحی آنها را با سشوار خشک کنید و سپس قطرات آب و الکل را اضافه کنید.

اگر دوست دارید روی قسمت‌‌های بیشتری از تی‌‌شرت طراحی کنید، ابتدا قسمت‌‌هایی که اول طراحی کرده‌‌اید را خشک کنید، سپس همین مراحل را در جاهای دیگر تی‌‌شرت تکرار کنید. این بار از مایعی استفاده کنید (الکل یا آب) که در مرحله‌‌ی قبل بهترین نتیجه را داده بود.

آزمایش‌‌های تکمیلی:

به منظور مقایسه‌‌ی دقیق‌‌تر اثرات آب و الکل، یک طرح متقارن روی یک قسمت دایره‌‌ای از تی‌‌شرت بکشید. سپس نیمی از آن را با آب و نیم دیگر را با الکل خیس کنید. این دو قسمت متقارن چه تفاوتی با هم پیدا می‌‌کنند؟

اگر تی‌‌شرتی که در این فعالیت روی آن طراحی کرده‌‌اید را بشویید، احتمالاً مشاهده خواهید نمود که رنگ‌‌های روی آن محو می‌‌شوند. آیا می‌‌توانید راهی به منظور جلوگیری از محو شدن این طرح‌‌ها پیدا کنید؟

برخی از ماژیک‌‌ها با استفاده از چند رنگ ساخته شده‌‌اند و شما می‌‌توانید با روش گروماتوگرافی این رنگ‌‌ها را از هم تشخیص دهید. کمی بیشتر در مورد این روش تحقیق کنید. آیا می‌‌توانید با کروماتوگرافی رنگ‌‌های مختلفی که در ماژیک‌‌های دائمی استفاده شده‌‌اند را از هم جدا کنید؟

مشاهده و نتیجه‌‌گیری:
آیا پس از اضافه کردن آب به پارچه، ذرات جوهر در جای خود باقی می‌‌مانند؟ آیا با اضافه کردن ایزوپروپیل الکل جوهر در پارچه پخش می‌‌شود و رنگ‌‌های مختلفی به وجود می‌‌آورد؟ جوهر استفاده شده در ماژیک‌‌های دائمی قابل حل شدن در آب نیست. به همین دلیل اگر به طرحی که روی تی‌‌شرت کشیده‌‌اید آب اضافه کنید، تغییر خاصی در آن ایجاد نمی‌‌شود. با این حال این جوهر در ایزوپروپیل الکل محلول است. به همین دلیل با اضافه کردن قطرات ایزوپروپیل الکل به پارچه، جوهر همراه با الکل پخش می‌‌شود و دایره‌‌هایی رنگارنگ روی پارچه به وجود می-آیند. (این اتفاق شبیه به حالتی است که یک قطره آب روی کاغذی با نوشته روی آن می‌‌ریزد و جوهر روی کاغذ پخش و نوشته تار می‌‌شود.) اگر در این آزمایش قسمتی از پارچه که روی آن آب ریخته‌‌اید را خشک و سپس به آن قطرات الکل اضافه کنید، مشاهده خواهید نمود که جوهر روی پارچه پخش می‌‌شود و طرح‌‌های جدیدی روی آن به وجود می‌‌آورد.

نمونه اي کارهاي صنعتي که براي باشگاه هاي ورزشي طرح مي‌زنند.

منبع:

Soluble Science: Making Tie-Dye T-Shirts with Permanent Markers

منابع مفيد:

کروماتوگرافي

شناسايي الکلهاي نوع اول و دوم و سوم

کروماتوگرافي- بخش شيمي

شيمي رنگ- بخش اول

شيمي رنگ - بخش دوم

شيمي رنگ - بخش سوم

چشم انداز مولکولي از ديد محلول

حلاليت

ايزوپروپيل الکل - ويکيپديا

کروماتوگرافي- ويکيپديا

Sharpie maker

Solutions as mixture