در این آزمایش قصد داریم دی‌اکسیدکربن خارج شده از اگزوز اتومبیل را شناسایی کنیم.
مشاهده شماره ۹۸
مقدمه
آلودگی حاصل از اگزور ماشین یکی از مهمترین آلودگی‌های محیط زندگی ماست که امروزه به یک معضل تبدیل شده است. اتومبیل‌ها در واقع با تولید بخار آب (H2O) و گاز دی‌اکسیدکربن (CO2) باعث گرم شدن کره‌ی زمین می‌شوند. پدیده‌ی گرم شدن زمین به‌خاطر خروج هوای داغ اگزوز اتومبیل نیست بلکه به این خاطر است که دی‌اکسیدکربن و بخار آب ایجاد شده، گرمای خورشید را جذب و حرارت را اطراف زمین پراکنده می‌کنند. منبع بخار آب و گاز دی‌اکسیدکربن از سوختن بنزین موجود در موتور اتومبیل است. بنابراین با ساخت و طراحی وسایل نقلیه كه از حداقل سوخت استفاده كنند و یا با انرژی خورشیدی کار کنند، می‌توان به کاهش آلودگی هوا کمک کرد.
بنزین ترکیبی از هیدروکربن‌هاست و هیدروکربن‌ها هم شامل زنجیره‌ای از اتم‌های کربن و هیدروژن هستند که به صورت خطی به هم وصل شده‌اند. بنزین به همراه اکسیژن هوا در اثر استارت زدن اتومبیل، دچار سوختن می‌شود و از ترکیب اکسیژن با اتم‌های کربن گاز دی‌اکسیدکربن و از ترکیب اکسیژن با اتم‌های هیدروژن، ملکول آب تولید می‌شود.
در این آزمایش قصد داریم دی‌اکسیدکربن خارج شده از اگزوز اتومبیل را شناسایی کنیم.
آزمایش تست CO2 در اگزوز ماشین
در این آزمایش ابتدا به وسیله‌ی قطره‌چکان، 3 میلی‌لیتر از آب مقطر را به استوانه مدرج 10 میلی‌لیتری اضافه کنید. آن گاه 1 میلی‌لیتر از آب آهک را به استوانه‌ی مدرج اضافه کنید که در مجموع 4 میلی‌لیتر خواهد شد. آب آهک همان محلول کلسیم هیدروکسید است. شما می‌توانید این محلول را با حل کردن 1/0 گرم کلسیم هیدروکسید در 100 میلی‌لیتر آب‌مقطر تهیه کنید. محتویات استوانه‌ی مدرج را به بشر 50 میلی‌لیتری منتقل کنید. دو یا سه قطره از شناساگر فنل‌فتالئین را به محتویات بشر اضافه کنید خواهید دید که رنگ ارغوانی مایل به صورتی ظاهر می‌شود. زیرا محلول بازی است. اگر محتوای بشر صورتی نشد به اندازه‌ی نوک اسپاتول جوش شیرین (سدیم بی‌کربنات) به آن اضافه کنید و بشر را به خوبی هم بزنید تا حل شود و رنگ صورتی ظاهر شود.
اتومبیل را روش کنید و بشر را مقابل لوله‌ی اگزوز وسیله‌ی نقلیه‌ی خود بگیرید. دی‌اکسیدکربن به عنوان محصول جانبی سوخت بنزین است و به محض ورود به داخل بشر اسیدکربنیک را داخل بشر تولید می‌کند. که آن هم کلسیم هیدروکسید (آب آهک) را خنثی می‌کند. 30 ثانیه بعد خواهید دید که رنگ صورتی مات می‌شود. ظاهرا یون های H+ تولید شده از کربنیک اسید حاصل، یون‌های OH - ی آب آهک را خنثی می کنند. 30 ثانیه بعدتر، رنگ صورتی ناپدید می‌شود و محلول داخل بشر بی‌رنگ می‌شود. دلیل آن وارد شدن دی‌اکسیدکربن به اندازه‌ی کافی به داخل آب و تولید کربنیک اسید است. اسید همه‌ی یون‌های هیدروکسید و فرم‌های آب را خنثی می‌کند و آن‌چه که باقی می‌ماند یون‌های کلسیم و کربنات است. این ترکیب یون‌های کلسیم کربنات را تولید می‌کند که در واقع همان گچ است. شما حتی ممکن است داخل بشر حالتی ابری را به خاطر وجود آن، ببینید.
عاطفه قویدست
دانشجوی دکتری شیمی آلی
دانشگاه گیلان