ويکي‌پديا براي کمک به ويراستارانش، از هوش مصنوعي بهره مي‌گيرد.
بنياد ويکي‌مديا (Wikimedia Foundation) تصميم دارد براي بهبود کيفيت مقاله‌هاي ويکي‌پديا، خدمات جديدي را طراحي و ارائه کند. هدف صاحبان ويکي‌پديا، ارزيابي سريع‌تر مقالات و شناسايي مقاله‌هاي آسيب‌زا به وسيله‌ي هوش مصنوعي است.
ويکي‌پديا يک دانشنامه‌ي آزاد است که هر کاربر عادي اينترنتي مي‌تواند مطالب آن را تغيير دهد و يا به آنها مقاله‌هاي جديدي اضافه کند. اين بنياد اعلام کرده که هر روز، حدود ۵۰۰۰۰۰ ويرايش در مقاله‌هاي اين بانک اطلاعاتي رخ مي‌دهد. ويراستارهاي بنياد ويکي‌مديا که اغلب به طور داوطلبانه به اين شغل مي‌پردازند، افرادي هستند که مي‌بايست تغييرهايي که کاربران در مطالب اعمال مي‌کنند را بررسي کنند.
ORES نام سيستمي است که قرار است در بررسي مطالب ويرايش شده به ويراستاران ويکي‌پديا کمک کند. اين نرم‌افزار مي‌تواند محتواي ورودي‌هاي مخرب را تشخيص دهد و آنها را براي بررسي بيشتر در آينده، به فايل جداگانه‌اي انتقال دهد. نظرهاي شخصي تندرو و يا مطالب مستهجن نمونه‌هايي از ورودي‌هاي مخرب هستند.
ارزيابي هوش مصنوعي:
راب‌اندرل (Rob Enderle) ، تحليل‌گر ارشد گروه‌اندرل مي‌گويد: «اگر شما در رسانه‌ها فرد فعالي باشيد، فرقي نمي‌کند که چگونه فکر مي‌کنيد و چه عقايدي داريد، همواره افرادي هستند که با شما مخالف هستند. ممکن است اين افراد اقدام به تخريب صفحه‌ي شما در ويکي‌پديا کنند. اين رفتار خرابکارانه، الگويي دارد که توسط ORES شناسايي مي‌شود. هوش مصنوعي در سطح پايين خود، در تشخيص الگوهاي اين‌چنيني واقعاً کارآمد و مناسب است.»
او ادامه مي‌دهد: «حجم ويرايش‌هاي مردمي ويکي‌پديا آنقدر بالا است که ويراستاران نمي‌توانند به تمامي آنها رسيدگي کنند. به همين دليل ويکي‌پديا مي‌تواند به عنوان ابزاري براي آسيب رساندن به شخصيت حقوقي افراد استفاده شود. با وجود ORES دانشنامه‌ي آزاد ويکي‌پديا مي‌تواند تبديل به محيط امن‌تري براي کاربران شود.» آرون هالفيکر (Aaron Halfaker) ، دانشمند ارشد بنياد تحقيقاتي ويکي‌پديا مي‌گويد: «اين سيستم به ويراستاران امکان بررسي مجدد مقاله‌هايي که مخرب تشخيص داده شده‌اند را مي‌دهد. با وجود چنين نرم افزاري، حجم کاري ويرايش مقاله‌ها تا 90 درصد کاهش مي‌يابد.»
ويرايش کمتر، مقاله‌هاي بيشتر:
پيش بيني مي‌شود که با وجود سيستم ORES ديگر شاهد پيدايش صفحه‌هاي غيراخلاقي و يا توهين آميز در دانشنامه‌ي ويکي‌پديا نباشيم. اين برنامه با استفاده از دانشي که دارد، مي‌تواند به مقاله‌هايي که نياز به ويرايش دارند امتياز بدهد و در واقع با اين روش امتيازدهي، اولويت مقاله‌ها را براي ويرايش معين مي‌کند. ORES مي‌تواند اين کار را در مدت ۵۰ تا ۱۰۰ ميلي ثانيه انجام دهد. به همين دليل سرعت فرآيند ويرايش بسيار بالا است. حدود ۳ تا ۴ درصد از ويرايش‌هاي کاربران که همه روزه ويراستاران آنها را بررسي مي‌کنند، مطالب مخرب هستند.يافتن و جداسازي اين تعداد‌اندک مطلب از ميان سيل مقاله‌هاي ويکي‌پديا، کاري بسيار دشوار است. اما براي هوش مصنوعي ORES جدا کردن اين درصد مطلب بسيار آسان است.
هالفيکر مي‌گويد: «مدل يادگيري ماشيني ما به گونه‌اي است که مي‌تواند ۱۰ درصد مقاله‌هاي روزانه‌ي ويکي‌پديا را جداسازي کند و ويراستاران بايد فقط همين ۱۰ درصد را بررسي مجدد کنند. بدون ORES بايد تمامي مقاله‌ها مرور شوند. اگرچه ORES به طور مستقيم تأثيري در ارتقاي کيفيت مقاله‌هاي ويکي‌پديا ندارد، اما مي‌تواند با کمک به سردبيران موجب شود که مطالب صحيح تر و با کيفيت تري به دست کاربران برسد.يکي از دلايلي که ما را مجاب کرد براي ويرايش مقاله‌ها از هوش مصنوعي بهره ببريم، اين بود که سردبيران بتوانند به جاي تلف کردن زمان خود براي ويرايش مطالب، به تعريف مقاله‌هاي جديد در حوزه‌هاي مختلف بپردازند.» وي ادامه داد: «ويکي‌پديا همه سال ۱۲ ميليون ساعت کار داوطلبانه دريافت مي‌کند. اکنون ما مي‌توانيم اين حجم زماني را معطوف به نوشتن مقاله‌هاي به روز و با کيفيت کنيم تا بتوانيم يک دانشنامه‌ي قابل قبول به کاربران ارائه دهيم.»
محدوديت‌هاي فناوري:
در حالي که ORES ابزاري براي کنترل کيفيت مقاله‌هاي بانک اطلاعاتي ويکي‌پديا است و مي‌تواند مشکل وجود مطالب مخرب را رفع کند، سورين آدام ماتي (Sorin Adam Matei)، استاديار دانشگاه پوردو در حوزه‌ي رابطه‌ي بين فناوري اطلاعات و ساختارهاي اجتماعي درباره‌ي مسئله‌ي مهم تري صحبت مي‌کند. او مي‌گويد: «مقاله‌هاي علوم نظري ويکي‌پديا که دقيقاً مربوط به حوزه‌ي خاصي از علم هستند، بسيار دقيق و صحيح‌اند و جعل آنها کار آساني نيست. اما مقاله‌هاي علوم مهندسي و علوم اجتماعي روز به روز در حال مبهم‌تر شدن هستند. اطلاعاتي که کاربران به اين نوع مطالب اضافه مي‌کنند، آنها را گنگ و غيردقيق کرده است. البته مشکل اين مطالب، نداشتن دقت نيست. بلکه آنقدر پيچيده و نامأنوس هستند که خواننده در آخر نمي‌تواند دريافت روشني از آنها داشته باشد.»
آدام ماتي ادامه مي‌دهد: «من فکر مي‌کنم مشکل ويکي‌پديا اين است که مطالب اين دانشنامه‌ي آزاد، محصول ذهن‌هاي متعددي است که متفاوت از هم مي‌انديشند و هرکدام سياق مطلب را به يک سو مي‌کشند. البته هنوز سيستمي براي رفع اين مشکل اختراع نشده است و هوش مصنوعي نمي‌تواند در اين‌باره کمکي به بنياد ويکي‌مديا کند.مسئولان ويکي‌پديا بايد ابتدا براي حل اين مشکل راه چاره‌اي بيابند. اين دانشنامه ساخته شده تا افراد بتوانند تمامي اطلاعات مورد نياز خود را با دقت بالا در آن بيابند و بديهي است که در هر حوزه‌اي، متخصصاني وجود دارند که داده‌هاي صحيحي درباره‌ي آن دارند. بهتر است ويکي‌پديا به محتواي مطالب‌اش بيشتر توجه کند، زيرا بسياري از افراد در کشورهاي مختلف و با ديدگاه‌هاي متعدد، براي يافتن داده‌هاي مورد نياز خود به اين بانک اطلاعات مراجعه مي‌کنند.»
اعتبار ويکي‌پديا همواره مورد اختلاف بوده است. برخي آن را به‌خاطر انتشار رايگان، ويژگي قابل ويرايش بودن، سياست بي‌طرفي و گستردگي عناوين ستوده‌اند. از طرف ديگر، منتقدين درستي و اعتبار ويکي‌پديا را به‌خاطر آزادي ويرايش زير سؤال برده‌اند،
همچنين ويکي‌پديا به خاطر آسيب‌پذيري در برابر خرابکاري، کيفيت غيريکنواخت، بي‌ثباتي و نيز به خاطر ترجيح کثرت بر اعتبار در سبک ويرايش مقاله‌ها نقد شده‌است. در مقابل سياست‌هاي محتوايي و ويکي پروژه‌هاي ويکي‌پديا توسط کاربراني تهيه مي‌شود که در پي رفع اين انتقادها هستند. پژوهش‌گران در دو مطالعه‌ي علمي به اين نتيجه دست يافته‌اند که خرابکاري‌ها عموماً زودگذر و قابل رفع هستند و ويکي‌پديا نسبتاً به درستي ساير دانشنامه‌هاست.
ويکي‌پديا بر سياست «ديدگاه بي طرفانه» تأکيد مي‌کند. طبق اين سياست ديدگاه‌هايي که توسط شخصيت‌هاي برجسته ارائه شده‌اند بدون هيچ تلاشي براي تأييد آنها به طور خلاصه بيان مي‌شوند. از اين رو که هر داوطلب مي‌تواند مقاله‌ها را به سبک ويکي اضافه يا ويرايش کند، تخريب و عدم اطمينان به صحت همه‌ي مطالب از مشکلات هميشگي اين دانشنامه است. با اين حال در موارد متعددي مقاله‌هاي ويکي‌پديا را در رسانه‌هاي گروهي و مراکز علمي نقل کرده‌اند. مقاله‌هاي اين دانشنامه تحت مجوز حق تأليف آزاد گنو قابل دسترسي هستند.
نسخه زبان آلماني و انگليسي ويکي‌پديا به‌وسيله ديسک‌هاي فشرده منتشر شده و نسخه‌هاي ديگر آن روي وب‌گاه‌هاي ديگر به صورت Fork يا آينه قرار داده شده‌اند. با رشد روزافزون اين دانشنامه گردانندگان آن در بنياد ويکي‌مديا چندين پروژه مشابه ديگر همچون ويکي‌واژه، ويکي‌کتاب، ويکي‌گفتاورد و ويکي‌خبر را پديد آوردند.
ويکي‌پديا تا دسامبر ۲۰۱۵ در برگيرنده‌ي ۲۸۱ زبان با بيش از ده مقاله بوده‌است. به طور کلي ويکي‌پديا داراي ۲۹۵ گونه زبان ملل دنيا و نزديک به ۳۵ ميليون مقاله‌است. زبان‌هاي مختلف به صورت مستقل از هم کار مي‌کنند. ويرايش‌هاي زباني به بقيه زبان‌هاي ديگر محدود يا وصل نشده‌اند و فقط محدود به سياست‌هاي کلي نظير «ديدگاه بي طرفانه» هستند. با اينکه مقاله‌ها و تصاوير بين زبان‌ها به اشتراک گذاشته نشده‌اند ولي اول از طريق صفحاتي که در آنها درخواست ترجمه مي‌شود و روي زبان‌هاي بزرگ‌تر قرار دارند و دوم از راه انبار عمومي ويکي‌پديا تهيه شده‌اند. مقاله‌هاي ترجمه شده بخش کوچکي از مقاله‌هاي موجود همه‌ي زبان‌ها را تشکيل مي‌دهند.
منبع:
منابع مفید: