ریاضیات اشیا را مورد مطالعه قرار نمی دهد، بلکه روابط بین آن ها را مطالعه می کند
هیچ فرقی بین اشیا، وقتی روابط را شناختیم وجود نخواهد داشت.
(هانری پوانکاره)

مقدمه
آن چه مسلم است، تاریخ یک موضوع را، دست کم بدون آشنایی اجمالی با خود موضوع، نمی توان به طور شایسته‌ای درک کرد. در واقع، شاید بتوانیم قسمت‌هایی را متوجه شویم اما همان طور که اشاره شد به طور شایسته درک نخواهیم کرد و بالعکس. درک درست هر شاخه‌ای از ریاضیات نیز، بدون آشنایی با تاریخ این موضوع غیر ممکن است. زیرا ریاضیات عمدتا مطالعه اندیشه‌هاست و فهم صحیح اندیشه‌ها بدون بررسی چشمه‌ی آن‌ها، مقدور نخواهد بود.

در این‌جا یادآوری گفته‌ی جی. دبلیو. ال. گلیشر (J. W. L. Glaisher) خالی از لطف نیست که می‌گوید: «من یقین دارم هیچ موضوعی بیشتر از ریاضیات، از تلاش برای جدا کردن آن از تاریخش آسیب نمی بیند».

توجه به پاراگراف زیر  برای دانش‌آموزان ریاضی بیشتر توصیه می‌شود:

اگر به قرون اختصاص یافته به ریاضیات، در تاریخ بشر توجه کنیم، خواهیم فهمید که در هر دوره‌ای و در هر جایی قسمت خاصی از ریاضیات رایج بوده است. به‌این معنی که معمولا چندین شخصیت (ریاضیدان) تاثیر گذار در جایی بوده و دانش آموزان و پیروان آن‌ها با ادامه‌ی خط فکری آن‌ها، آن قسمت از ریاضیات را دنبال کرده‌اند. امروزه، برخلاف گذشته، ریاضیات به گونه‌ای نیست که بتوان در بیش از یک رشته‌ی خاص از آن متخصص و صاحب نظر بوده و بتوان کارهای اساسی انجام داد. این از آن‌جا ناشی می‌شود که پیشرفت‌های بسیار زیادی حاصل شده و برای رسیدن به قله هر قسمت از ریاضیات، سال‌ها زمان، کار خستگی ناپذیر همراه با مطالعه‌ی آثار و نوشته‌جات بزرگان آن قسمت، نیاز است. تقریبا (و شاید تحقیقا) غیر ممکن است بتوان به قله‌ی بیش از یک شاخه رسید! به نظر می‌رسد این موضوع در مورد سایر علوم نیز برقرار است.

دانش‌آموز و دانش‌جو لازم است از همان ابتدا با کمک اساتید و معلمان مجرب علاقه‌ی خود را تشخیص داده و اسب خود را برای مسافرت طولانی زین کند. مطالعه‌ی تاریخ ریاضیات در تشخیص این علاقه به شخص آگاهی‌های لازم را داده و این امکان را برای او به وجود می‌آورد که مسیر خود را به درستی برگزیند. هر چه جلوتر برویم راه ها صعب العبورتر و سردرگمی‌ها فزاینده خواهند بود. به همین خاطر از خواننده‌ی علاقه مند می‌خواهیم (ما هم به نوبت خود) زمان را از دست نداده و از هیچ کوششی برای از بین بردن بی‌نظمی‌های ذهنی خود دریغ نکند. از آموختن خسته نشوید و به خاطر بسپارید که دیدن بسیار، زحمت بسیار و تحصیل بسیار، ارکان اساسی یادگیری می‌باشند (یک ضرب المثل قدیمی بیان می‌کند کار نیکو کردن از پر کردن است. در تحصیل این ضرب المثل، البته، به طور کامل صادق است اما همیشه کار نیکو کردن از پر کردن نیست).

در پایان اهمیت حل صحیح مسایل ریاضی و تاثیر احتمالی آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در زندگی شخصی را در چند سطر به‌طور عمومی بیان می‌کنیم. بدون شک خواننده‌ی کنجکاو مطالب را کافی نخواهد یافت و به تحقیق بیشتر خواهد پرداخت.

به یک معنی، مطالعه و یادگیری ریاضیات، مستلزم حل مسایل بسیار است. حل صحیح مسایل نیز مستلزم درست اندیشیدن است. یک نتیجه‌ی ساده بیان می‌کند هر چه تعداد مسایل درست حل شده توسط شخص بالا برود یعنی شخص در دفعات بیشتری توانسته درست فکر کند. زندگی بهتر در اجتماع در گرو تصمیم‌گیری‌های صحیح است. بنابراین حل مسایل ریاضیات در هر سطحی و برای هر منظوری ابزار بسیار کارآمد و نیرومندی برای تقویت و بالا بردن توان درست اندیشیدن در افراد خواهد بود.

آیا شما راهی ساده‌تر، کم‌خطرتر و البته مطمئن‌تر برای رسیدن به آرامش سراغ دارید؟

غلامرضا پورقلی