رئیس شرکت توسعه دارویی تکنولوژی ضدسرطان در کالگری کانادا، روزی را پیشبینی کرده که پزشکان برای درمان سرطان بتوانند از درون لیستی از ویروسهای سرطانکش، مناسبترین را برای بیمار خود انتخاب کنند
محققین دنبال راههایی برای بهبود T-VEC هستند، بهخصوص آنها میخواهند که رساندن درمان به صورت سیستمیک باشد تا ویروس بتواند حتی به تومور در ارگانهای عمیق مثل کبد، ریه، پانکراس و معده که امکان تزریق نیست هم برسد. این مسئله نیاز به تکنیکی دارد که بتواند از ایجاد یک پاسخ ایمنی زودهنگام نسبت به ویروس جلوگیری کند تا ویروس قبل از رسیدن به تومور غیرفعال نشود.
یکی از این روشها رسیدن ویروس از طریق گردش خون در کل بدن است. در حالت عادی، آنتیبادیها و عوامل دیگر ایمنی، ویروسها را در خون غیرفعال و پاکسازی میکنند، اما آزمایشهایی نشان داده است که رئوویروس سرطانکش نه تنها میتواند در جریان خون فعال بماند بلکه میتواند از سلولهای سالم و سیستم ایمنی در سلولهای خونی پنهان شود و به سلولهای سرطانی برسد و آنها را از بین ببرد، آن هم تنها با یک تزریق وریدی ویروس. همچنین به این صورت گسترهٔ بزرگتری از سرطانها را میتوانند درمان کنند.
در آزمایشهایی بر روی گروه کوچکی از بیماران، نه تنها ویروس در جریان خون فعال ماند، بلکه در سلولهای سرطانی بدون متاثر کردن سلولهای سالم اطرافش خانه کرد
روش دیگری که محققین در حال بررسی آن هستند استفاده از دستگاه MRI برای هدایت غیرتهاجمی ویروسهای سرطانکش است. معمولا دستگاه MRI برای عکس گرفتن از درون بدن کاربرد دارد اما اگر ویروسهای سرطانکش را به ذرات اکسید آهن پارامگنتیک (SPIOs) مجهز کنیم میتوانیم با این دستگاه درمان را هم به تومور اولیه و هم ثانویه هدایت کنیم، درحالیکه این کار بهوسیله تزریقِ مستقیم امکانپذیر نیست. روشهای مختلف دیگری نیز هنوز در حال بررسی است.
موتانا مونیتا (Muthana Munitta) میکوید: «زیبایی استفاده از دستگاه MRI در این است که علاوه بر اجرای درمان می توان از کاربرد اصلی این دستگاه استفاده کرد یعنی داشتن راهنمای تصویری در زمان واقعی برای اطمینان از اینکه درمان همان جایی که باید رفته است یا نه.»
انواع مختلفی از ویروسهای سرطانکش وجود دارد، اما از کجا باید فهمید که کدام یک از آنها برای تحقیقات مناسبتر است؟ و چرا استفاده از ویروسهایی مثل ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) برای درمان سرطان نسبت به بقیه انواع ترجیح داده شده است؟
ویژگیهای ایدهآل مورد نیاز یک ویروس برای استفادهٔ آن برعلیه سرطان:
تکثیر سریع و کشتن کارآمد
مهمترین مسئله در درمان سرطان غلبه بر سرعت بالا است، به این معنا که کشتن سلولها باید سریعتر از رشد آنها باشد. پس هر چه سرعت عمل ویروس در از بین بردن سلولهای سرطانی بیشتر باشد شانس بهبودی بیمار بیشتر است. ویروس HSV یکی از سریعترین ویروسها از نظر تکثیر است و میتواند تنها در 18 ساعت بعد از آلوده کردن سلول آن را از بین ببرد.
ظرفیت تغییر کد ژنتیکی و تولید راحت
این ویروس کپسولدار دارای DNA دو رشتهای بزرگی است که حاوی کدهای ژنتیکی بیاستفادهٔ طولانیای است. محققین با خارج کردن این 30 کیلوبایت حافظهٔ اضافه بدون آسیب زدن به ویروس و از بین بردن توانایی تکثیر و آلوده کردن سلولهای سرطانی ژنهای مفید مختلفی را به آن اضافه می کنند. علاوه بر این مزیت، این ویروس را میتوان به راحتی و به مقدار زیاد در آزمایشگاه تولید و در تحقیقات استفاده کرد.
بیماریزایی کم و وجود درمان مناسب
حدودا 80% از جمعیت در گذشته با این ویروس مواجه شده اند. بیماریزایی این ویروس معمولا بسیار خفیف است و تبخال و علائمی مثل آنفولانزا ایجاد میکند. این ویروس در وضعیتهای نرمال مشکلی چندانی ایجاد نمیکند و دارو های درمانی کارآمدی هم برای موارد بدشانسی که بیماری شدیدتر باشد وجود دارد.
توانایی ترکیب با درمانهای دیگر
یک ویروس سرطانکش ایدهآل توانایی همراه شدن با سایر درمانها را دارد مثل رادیوتراپی و شیمیدرمانی، بدون اینکه عوارض جانبی و یا خللی در عملکردش ایجاد شود.
ترکیب ویروس و رادیوتراپی
مشکل این درمان سنتی سرطان این است که به سلولهای سالم در حال تقسیم بدن نیز آسیب میزند و دارای عوارض جانبی مثل آسیب سلولهای مو، سلولهای پوششی معده و یا مغز استخوان است. اما راه بهتری وجود دارد، به این صورت که ما میتوانیم به سلولهای سرطانی شگردهای جدیدی یاد بدهیم که باعث مرگ آنها بشود. برای مثال میتوانیم بهوسیله ویروسهای سرطانکش به آنها دستور بدهیم که پروتئینهایی را از خون جذب کنند که با ید رادیواکتیوی درست شدهاند در نتیجه هر سلول با دوزهای خیلی کمی از رادیواکتیو کشته میشوند و پس از مرگ هر کدام از آنها ید آزاد میشود و دیگر سلولهای سرطانی نزدیک که هنوز با ویروس آلوده نشدند را از بین ببرد.
ید رادیواکتیویته درمان ایمنی است که مدتهاست برای سلولهای سرطانی تیروئید که در حالت طبیعی ید را جذب میکنند استفاده میشود و برای سلولهای سالم ضرر ندارد.
ترکیب ویروس و شیمیدرمانی
شیمیدرمانی نیز چه به صورت قرص و یا تزریق هر دو وقتی وارد خون میشود به تمام سلولها آسیب میزند. اما ما میتوانیم به سلولهای سرطانی یاد بدهیم که مقدار خیلی کم ولی قویای از ماده شیمیایی درون خودشان آزاد کنند، به این صورت یک پیش-دارو که تا قبل از شکسته شدنش بیخطر است را به ویروسی که فقط سلولهای سرطانی را آلوده میکند و به آنها دستور میدهند که پیش-دارو را بشکنند و این باعث میشود که آن مادهٔ سمی فقط در سلولهای سرطانی آزاد شوند و سلولهای سالم آسیبی نبینند.
فرار مرکز تومور از رادیوتراپی و شیمیدرمانی
یکی دیگر از مشکلات درمان سرطان به خصوص در تومورهای بزرگ، فرار مرکز تومور از رادیوتراپی و شیمیدرمانی است. وقتی سلولهای سرطانی رشد میکنند و تعدادشان زیاد میشود خونرسانی به مرکز تومور کم میشود و باعث میشود مواد غذایی و اکسیژن کافی به سلولهای سرطانی نرسد، نه در حدی که آنها را بکشد بلکه باعث کند شدن رشد و تقسیم نشدن آنها بشود که این مسئله به ضرر ماست، چرا که رادیوتراپی و شیمیدرمانی فقط روی سلولهای در حال تقسیم اثر میگذارند و این سلولهای سرطانی به خواب میروند و از درمان فرار می کنند. برای حل این مشکل میتوان از گلبولهای سفیدی در بدن به نام ماکروفاژها استفاده کرد که وظیفهٔ اصلی آنها پاکسازی سلولهای کشتهشده و یا در حال تخریب است و آنها طوری برنامهریزی شدهاند که در نواحی کماکسیژنِ دارای سلولهای ضعیف، مثل مرکز تومور، نیز به شکار بروند. پس محققین در تلاشند که ویروسهای سرطانکش را درون ماکروفاژهایی از بدن بیمار پنهان کنند تا زمانی که به مرکز تومور برسد و آنها آزاد شوند و تومور را از داخل نابود کنند.
هرپس ویروس تنها ویروسی نیست که برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده شده است. برای مثال پولیو ویروس علیه گلیوبلاستوما، واکسینا ویروس علیه سرطان کبد، رئو ویروس به نام H101 علیه سرطان سر و گردن و موارد بسیار دیگر.
این روزها تحقیقات بسیار زیادی دربارهٔ این موضوع در حال انجام است. برد تامپسون (Brad Thompson)، رئیس شرکت توسعه دارویی تکنولوژی ضدسرطان در کالگری کانادا، روزی را پیشبینی کرده که پزشکان برای درمان سرطان بتوانند از درون لیستی از ویروسهای سرطانکش، مناسبترین را برای بیمار خود انتخاب کنند. چون هر کدام از ویروسها به نوع متفاوتی با سیستم ایمنی برخورد میکنند و میتوانند در درمان خیلی از سرطانها نقش داشته باشند.
منابع
Cancer-fighting viruses win approval
Oncolytic virus
virus
Cancer cell
MRI scanner steers cancer-killing virus inside the body
Hitchhiking virus sneaks up on cancer
Viruses Recruited as Killers of Tumors
Virotherapy: skin cancer successfully treated with herpes-based drug
Fighting cancer with oncolytic viruses
US approval for drug that turns herpes virus against cancer
Engineered Viruses Could Kill Cancer
Can Viruses Treat Cancer?
How oncolytic viruses work
Molecular imaging of oncolytic viral therapy
History of Oncolytic Viruses: Genesis to Genetic Engineering
مطالب مرتبط
Polio Virus May Help Cure Glioblastomas
Virus programmed to unlock and kill cancer
Personalized cancer vaccines may fight tumors
amgenoncology
Iodine Thyroid Treatment
Cytokine
Immune system
Slideshare-T-VEC