نحوه ی چینش صحیح قطعات بر روی بورد
به نام خدا
با عرض سلام خدمت دوستان عزیز.
همانطور که گفته شد، قرار است در این جلسه نحوهی چینش صحیح قطعات بر روی بورد، آموزش داده شود.
پس نرم افزار Altium Designer را باز کنید و مراحل زیر را گام به گام دنبال کنید:
1- ابتدا میانبر {V,D} را بزنید تا صفحه بر روی قطعات بورد زوم شود.
2- اگر دقت کنید، یک نوار قهوهی رنگ بر روی تمام المانهای مدار وجود دارد. این نوار Room نام دارد و در اینجا کار بردی ندارد. بر روی آن کلیک کنید و کلید Delete را بزنید تا پاک شود.
3- ما میخواهیم قطعات مدار را مانند شکل زیر بر روی بورد بچینیم:
4- برای جا به جا کردن هر قطعه ابتدا نشانگر ماوس را بر روی قطعهی مورد نظر قرار داده و بر روی آن کلیک چپ کنید. نشانگر ماوس به صورت خودکار به وسط قطعه منتقل شده و شکل آن عوض میشود (به شکل 2خط متقاطع).
5- حالا همینطور که کلیک چپ را نگه داشتهاید قطعه را جا به جا کنید و در محل مورد نظر کلیک را رها کنید.
6- اگر لازم است هر قطعهی در جای خود بچرخد، همینطور که کلیک چپ را نگه داشتهاید، از کلید Space استفاده کنید. همانطور که میدانید فشار دادن Space باعث میشود قطعهی انتخاب شده 90 درجه بر پادساعت گرد بچرخد.
Althium Designer ابزارهای قدرتمند دیگری را نیز برای قطعه گذاری در مدار طراحی کرده است. پس اجازه دهید با استفاده از این ابزار، مطمئن شویم 4 مقاومت موجود در مدار، با یکدیگر هم فاصله و هم خط هستند. مراحل زیر را دنبال کنید:
1- کلید Shift را نگه دارید و هر 4 مقاومت را انتخاب کنید. (همانطور که میبینید هر قطعهی که انتخاب میشود دور آن یک سایهای کشیده میشود که ما متوجه انتخاب شدن آن باشیم.)
2- بر روی قطعات انتخاب شده کلیک راست کنید و Align>>Align را انتخاب کنید(میانبر {A,A}). حالا از قسمت Horizontal گزینهی Space Equally، و از قسمت Vertical گزینهی Top را انتخاب کنید. و Ok را بزنید. حالا هر 4 مقاومت با یکدیگر هم خط و همفاصله شدهاند.
3- بر جای دیگری از این صفحه کلیک کنید تا مقاومتها از حالت انتخاب خارج شوند.
تعویض FootPrint:
حالا ما فوت پرینتها را در جای خودشان قرار دادیم.(همانطور که گفته شد، فوت پرینت، همان سوراخهایی است که برای هر قرار گرفتن هر المان بر روی بورد، تعبیه میشود. هر المان، با توجه به اندازه ، فاصله و تعداد پایههایش، فوت پرینت مخصوص خودش را دارد.)
فوت پرینت خازنها(C1 و C2) به نظر برای مدار بزرگ میآیند و بهتر است کمی کوچکتر باشند. برای عوض کردن فوت پرینت ابتدا بر روی خازن دبل کلیک کنید تا صفحهی تنظیمات آن باز شود. قسمت پایین، سمت چپِ صفحه مربوط به تنظیمات فوت پرینت است. ازقسمت رو به روی Name، دکمهی … را کلیک کنید تا صفحهی انتخاب باز شود. حالا RAD-0.1 را انتخاب کنید. و سپس OK را بزنید تا تغییرات اعمال شوند. این روند را برای خازن دیگر نیز تکرار کنید.
Rout کردنِ دستی بورد:
Rout کردن، ترسیم مسیرها و سوراخها بورد برای اتصال المانهای بورد به یکدیگر است.
این نرم افزار، ابزار قدرتمند و پیشرفتهای برای این منظور ارایه کرده است که به راحتی میتواند بهترین مسیرها را برای اتصال المانهای بورد به یکدیگر ترسیم کند، و در عین حال، قواعدی که قبلاً برای PCB تعیین کردهایم(مانند حداقل فاصلهی دو مسیر با یکدیگر و ...) نقض نکند. به این قابلیت Auto Routing میگویند که به معنی Rout کردنِ خودکار بورد است.
علی رغم وجود این ابزار قدرتمند برای Rout کردن مدار، گاهی اوقات ما نیاز داریم که بتوانیم مستقیماً بر روی نحوهی ترسیم مسیرهای مسی اعمال نظر کنیم و مسیری را اصلاح کنیم. نرم افزار این قابلیت را نیز به کاربر میدهد که بتواند کل مدار، یا بخشی از مدار را به صورت دستی و غیر خودکار Rout کند.
برای این قسمت از آموزشِ این نرم افزار، ما کل مدار را به صورت دستی Rout میکنیم. تمام مسیرهای مدار را نیز برای سهولت، از یک سمت بورد(از لایهی پشت بورد) عبور خواهیم داد.
مسیرها بر روی PCB از یک سری خطوط مستقیم تشکیل شدهاند. هر دفعه که در طول یک مسیر، راستای حرکت مسیر عوض میشود، یک مسیر مستقیم الخط دیگر شروع میشود. همچنین این نرم افزار به صورت پیش فرض، فقط اجازه کشیدن مسیرهایی به صورت افقی، عمودی و یا با زاویه 45 درجه را میدهد. هر چند که این قانون نیز توسط کاربر قابل تغییر است، ولی در این آموزش ما از تنظیمات پیشفرض استفاده میکنیم.
ترسیم مسیرها را شروع میکنیم. روند زیر را دنبال کنید:
1- کلید L را بزنید تا صفحهی View Configurations باز شود. از قسمت Signal Layers، گزینهی Show را برای Bottom Layer تیک بزنید. احتمالاً به صورت پیش فرض این تیک زده شده است. Okرا بزنید. همانطور میبینید، در زیر صفحهی طراحی، لبهی Bottom Layer مشخص شده است.
2- از منوها Place>>interactive Routing را انتخاب کنید، میانبر{P,T}. شکل نشانگر ماوس عوض میشود و شما را راهنمایی میکند که در مد یا حالت کشیدن مسیر هستید.
3- در حال حاضر مسیری که ترسیم میشود بر روی لایهی فوقانی بورد(top Layer) ترسیم میشود، برای اینکه آن را تغییر دهیم و بر روی لایهی پشت بورد (Bottom Layer) ترسیم شود، از قسمت اعداد کیبورد، کلید”*” را فشار دهید تا تعویض شود. هر بار که این کلید فشرده شود، حالت بین top/bottom تعویض میشود. برای اینکه بدانید الان در کدام حالت است، به قسمت زیر صفحه نگاه کنید و ببینید کدام لبه انتخاب شده است.
4- نشانگر را بر روی پایهی پایین کانکتور Y1 قرار دهید و کلیک کنید یا Enter را بزنید تا نقطهی شروع مسیر تعیین شود.
5- برای تعیین نقطهی پایان 2 راه وجود دارد:
1- مستقیماً نشانگر ماوس را بر روی پایهی پایینیِ مقاومت R1 قرار داده و کلیک کنید یا Enter بزنید تا میسر کشیده شود. اگر بخواهید میتوانید مسیر را با فشار دادن کلیک در نقاط دلخواه بشکنید و راستای آن را تغییر دهید تا مسیر به شکل مورد نظر شما در بیاید.
2- در همان ابتدا زمانی که با کلیک کردن مبدأ مسیر را تعیین میکنید، به جای استفاده از کلیکِ تنها، کلید Ctrl را بگیرید و سپس بر روی آن پایه کلیک کنید. همانطور که میبینید به صورت خودکار مسیر بین مبدأ و مقصد کشیده میشود. به این قابلیت Auto Complete میگویند.
این قابلیت در برخی از مدارهای بسیار بزرگ شاید نتواند مسیر مناسب را ترسیم کند.
مزیت روش اول این است که مسیرها به طور کامل تحت کنترل طراح هستند و مزیت روش دوم سرعت و راحتی بیشتر آن است.
3- از هر دو روش استفاده کنید و کل بورد را Rout کنید(سایر مسیرها را تکمیل کنید). مانند شکل زیر:
نکتهی مهم آن که اگر مسیری به جای رنگ آبی، به رنگ سبز در آمد، به این مفهوم است که آن مسیر، با مسیرهای دیگر در تماس است. برای اصلاح مدار میتوانید پهنای مسیرهای مدار را اندکی کم کنید. ابتدا کلید Q را بزنید تا واحد اندازه گیری عوض شود، سپس طبق آنچه در جلسهی پیش گفته شد، پهنای مسیرهای 12v and GND را به 25mil و سایر مسیرها را به 12mil تغییر دهید.
4- با میانبر {F,S} پروژه را Save کنید.
تا جلسهی اینده خدا نگه دار.
شاد و پیروز باشید.
فراز امیرغیاثوند.