زنگ تفریح شماره 163
کد QR
کد QR مخفف عبارت Quick Response به معنی کدهای پاسخ سریع است که به صورت مربعی شکل است. این بارکد دربرداردنده‌ی چیدمانی از چهارگوش‌های سیاه بر روی زمینه سفید است. داده نهفته می‌تواند یک نوشته، آدرس وب، شماره تلفن و یا هر داده‌ی دیگری باشد.
 |
ایده‌ی ساخت و اجرای این رمز در سال 1994 در شرکت تویوتای ژاپن به دست آمد. استفاده از این کد در ژاپن بسیار فراگیر است و بیشترین کاربرد را میان بارکدهای دو بعدی دارد. نام QR یا پاسخ سریع به این علت که برگزیده شد که سازنده آن می‌خواست کد به گونه‌ای باشد که محتوا با سرعت زیاد رمزگشایی شود.
|
کدهای QR تنها توسط ماشین قابل رمزگشایی است و مصارف گسترده‌ای دارد، از رهگیری محصولات گرفته تا شناسایی آیتم‌های مختلف. با این وجود از آنجا که کدهای QR فاقد قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای رهگیری بسته‌ها مثلا در انبار یا کتابخانه‌ای بزرگ است از آن‌ها برای کاربردهای ساده‌تر مانند تبلیغات، بسته بندی محصولات، بیلبوردهای خیابانی و برخی وبسایت‌ها استفاده می‌شود.
|
کاربرد کدهای QR چیست؟
کدهای QR راهی سریع برای دسترسی به محتوا از طریق سامانه‌ی گوشی‌های هوشمند است؛ و برخلاف ارتباطات حوزه‌ی نزدیک (NFC)، کدهای QR فاقد هرگونه اجزای الکتریکی بوده یا نیازی به فناوری سخت‌افزاری خاصی ندارند. کدهای QR تنها نوعی از کدهای سیاه و سفید است که بر روی کاغذ چاپ شده و می‌توان آن را به کمک گوشی‌های هوشمند اسکن و رمزگشایی نمود.
|
 |
این برنامه‌ها به کاربر اجازه می‌دهد با عکس‌برداری از کد مورد نظر و تبدیل آن به اطلاعات معنی دار، به تحلیل محتوای رمزنگاری شده در آن بپردازد.
دیگر مزیت‌ها
از کدهای QR می‌توان برای سایر امور نیز بهره برد. برای مثال، در صورت فعال کردن قابلیت تایید هویت دو مرحله‌ای گوگل، آن‌ها کد QR خاصی را در نمایشگر رایانه در اختیار شما قرار می‌دهند که کاربر می‌تواند به کمک برنامه‌ی مخصوص آن را رمزگشایی نماید. این روش بسیار ساده‌تر از درج دستی اطلاعات و کسب اطمینان از صحت آن است.
در این مورد، یک کد QR را می‌توان برای تایید هویت رایانه و گوشی‌های هوشمند خاص استفاده نمود. و برای اطمینان از ارتباط داشتن این دو ابزار به هم، نیازی به ابزار دیگری نیست. و تنها با داشتن برنامه‌ی مخصوص می‌توان این مهم را به انجام رسانید.
از این گذشته می‌توان از کدهای QR برای ورود به محیط کاربری وب سایت‌های گوناگون استفاده کرد: برای نمونه وب سایت AirDroid به کاربران خود اجازه می‌دهد تنها با اسکن کد QR خود به نسخه‌ی عادی یا مخصوص موبایل سایت دسترسی داشته و بدون نیاز به واردکردن کلمه عبور وارد آن شوند.
کدهای QR کاربردهای خاص خود را دارند. آن‌ها را می‌توان راهکاری ارزان به شمار آورد که بر روی اغلب گوشی‌های هوشمندی که مجهز به دوربین هستند کار می‌کنند و همچون فناوری‌هایی نظیر NFC نیازی به هیچ زیرساخت سخت‌افزاری ندارند. از آن‌ها همچنین می‌توان برای تایید هویت و دسترسی ساده به وب سایت‌های گوناگون بهره برد. کدهای QR می‌توانند حاوی اطلاعات مربوط به آدرس اینترنتی، مشخصات تماس (به عنوان مثال برای استفاده در کارت ویزیت)، شماره تماس، پیامک یا متن باشند.
ساخت کدهای QR بسیار آسان است و ابزارهای آنلاین بسیاری برای این کار وجود دارد، به عنوان مثال می‌توانید از طریق وب سایت Kaywa به راحتی اطلاعات مورد نظر خود را به یک کد QR تبدیل کنید.
برای استفاده از این کدها نیاز به نرم‌افزار مخصوص بر روی گوشی‌های هوشمند است. و هر چند به کمک ابزارهای موجود دیگر لزومی به تایپ کردن نشانی سایت نیست، اما گاهی همان روش‌های سنتی ما را سریع‌تر به نتیجه‌ی مطلوب راهنمایی می‌کنند. البته نوع نگه‌داشتن دوربین، زاویه‌ی آن، عدم لرزش و نور زمینه نیز از عوامل کلیدی در تضمین کیفیت کار است.
عناصر اصلی نشانه، مربع‌هایی با تعداد حداقل ۲۱ × ۲۱ و حداکثر ۱۷۷ × ۱۷۷ در نشانه اصلی هستند. قسمت حاشیه‌ای (منطقه سکوت) باید حداقل دارای عرضی برابر با ۴ برابر عناصر کوچک نشانه باشند. اطلاعات بیشتر را می‌توان با در اختیار گرفتن تا ۱۶ نشانه ذخیره کرد.
ظرفیت داده کد QR
عددی خالص حداکثر 7.089 کاراکتر
الفبارقمی حداکثر 4.0296 کاراکتر
دودویی (۸ بیتی) حداکثر 2.953 بایت
[[ویکی‌پدیا: حداکثر 1.817 کاراکتر
ظرفیت تصحیح خطا
سطح L ۷% از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
سطح M ۱۵% از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
سطح Q ۲۵% از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
سطح H ۳۰% از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
کدهای QR از تصحیح خطای Reed–Solomon استفاده می‌کنند. مثال زیر نشان می‌دهد که کد QR چگونه با اختلال دست و پنجه نرم می‌کند. یک سری پیکسل از روی کد اصلی برداشته می‌شود یا به آن اضافه می‌گردد تا اختلال در خط مرزی آن بررسی شود. هر دو تصویر تغییر یافته به وسیله تشخیص خطای "سطح L" قابل تشخیص است. پس با اطلاعات ارائه شده می‌توانیم بگوییم که حداکثر اطلاعات قابل ذخیره‌سازی کد QR (با ۱۷۷ × ۱۷۷ عنصر و تصحیح خطای سطح L) برابر با 23,624 بیت (2,953 بایت) است برای اطلاعات الفبارقمی است.
چطور کدهای QR را بخوانیم؟
اگر مایل به استفاده از کدهای QR هستید، نیاز به برنامه‌ی اسکن مخصوص دارید که بر روی انواع گوشی‌های هوشمند نصب می‌شوند.
گوشی‌های اندرویدی: اندروید دارای برنامه‌های متعدد اسکن کدهای QR است. می‌توانید از برنامه‌ی Goggles شرکت گوگل یا دیگر برنامه‌ی محبوب Barcode Scanner برای این منظور بهره ببرید.
آیفون: سیستم عامل iOS دارای برنامه‌ی اسکنر QR متعددی است که محبوب‌ترین آن RedLaser است.
برنامه‌های اختصاصی نیز که کدهای QR را می‌خوانند (نظیر Google Authenticator) ابزار QR خوانی مخصوص به خود هستند و برای تایید هویت کاربر نیازی به برنامه‌ی دیگری ندارند.
البته کدهای QR دارای برخی اشکالات فنی و امنیتی خاص خود هستند. چرا که نفوذ گران و «آدم بدهای داستان» به سادگی می‌توانند از بستر ساده‌ی این کدها برای گسترش استفاده از کدهای مخرب خود بهره ببرند. و ممکن است با اسکن کدهای ناآشنا به صفحه‌ای در اینترنت هدایت شوید که حاوی مخاطراتی برای شماست.