استفاده از آنتیبادیها رویکرد نسبتاً جدیدی است که محققین درصددند با بهکارگیری این روشها گامی را در جهت بهبود روشهای تشخیص و درمان بردارند..
روشهای درمان
از آنتیبادیهای تولیدشده در جهت درمان میتوان به مونوکلونال آنتیبادی بر ضد اورهاز و پلیکلونال آنتیبادی برضد لیزات سلول کامل هلیکوباکترپیلوری اشاره نمود.
۱. آنتیبادی علیه اوره آز (Anti-urease Antibody):
اورهاز H.pylori هتروهگزامری از دو نوع زیر واحد α و β است. جایگاه فعال آنزیم در زیرواحد β، اسيدآمينههاي 338-201 قرار دارد. در مطالعهای، ژن مربوط به زیر واحد β اورهاز استخراج شد، پس از تکثیر توسط PCR در E.coli بهصورت نوترکیب بیان شد. تعدادی موش با پروتئین نوترکیب سنتز شده ایمن شدند. سلولهای طحال موش با سلولهای رده میلوما ادغام شدند و آنتیبادی مونوکلونال سنتز شد. mRNA از هیبریدوماهای ترشحکننده مونوکلونال آنتیبادی با استفاده از کیت، استخراج شد. پس از سنتز cDNA زنجیره سبک و سنگین این آنتیبادی، مشاهده کردند که تنها زنجیر سبک این آنتیبادی خاصیت کاتالیتیک دارد. بررسیهای بیشتر نشان داد که زنجیر سبک این مولکول به دلیل همولوژی ساختاری با سرینپروتئازها میتواند بهعنوان پروتئاز عمل کند. سرین پروتئازها گروهی از آنزیمها هستند که قادر به تجزیه پروتئینها می باشند. در این بررسی پس از آلودهسازی موشها، این آنتیبادی بهصورت خوراکی به این موشها داده شد. بررسیهای پاتولوژیکی نشان داد که شمار باکتریهای موجود در معده این حیوانات به 3/1 در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت.
۲. ایمنی درمانی خوراکی بر پایه آنتیبادی گاوی (Bovine antibody-based oral immunotherapy):
در مطالعهای که صورت گرفت، تعدادی گاو با لیزات سلول کامل H.pylori ایمن شدند. سپس حضور آنتیبادی در شیر این حیوانات تائید شد. شیر حاوی آنتیبادی با استفاده از تکنیکهای صنعتی بهصورت پودری تحت عنوان کنستانتره پروتئین آبپنیر (Whey protein concentrate;WPC) درآمد. از 30 بیمار مبتلابه گاستریت داوطلب در این طرح ثبتنام شد. بیماران به مدت 28 روزبه میزان روزانه 2.5 گرم از WPC را بهعنوان درمان دریافت کردند. علیرغم اینکه حضور ایمونوگلوبینهای A ؛(IgA) با الایزا تائید شده بود، در پایان 28 روز هیچ اثر مثبتی در جهت بهبود گاستریت بیماران مشاهده نشد. درواقع WPC ترکیب بیخطری است ولی برای بررسی اثرات درمانی این ترکیب، نیاز به بررسیهای بیشتری هست.
۳. آنتیبادی علیه UeC ؛(Anti-UeC Antibody):
در زیر واحد β آنزیم اورهاز جایگاه کاتالیتیک آنزیم وجود دارد. در مطالعهای ژن زیر واحد کاتالیتیک استخراج و بهصورت نوترکیب در E.coli بیان شد. از این پروتئین نوترکیب بهعنوان آنتیژن، برای ایمنی-زایی تعدادی مرغ استفاده شد. همچنین تعدادی موش با H.pylori آلوده شدند. با استفاده از روشهای تخلیص آنتیبادی موجود در زرده تخممرغ که IgY نامیده میشود، تخلیص شد. از IgY برای درمان موشهای آلوده استفاده نمودند. این مطالعه نشان داد که IgY بهطور موفقیتآمیزی عفونت H.pylori را مهار کرده و میتوان از آن بهعنوان روش درمانی و مهاری در کنترل بیماریهای مرتبط با H.pylori استفاده نمود.
۴. آنتیبادی علیه کل سلول (Anti- whole cell Antibody):
در مطالعهی دیگری که صورت گرفت، پس از کشت باکتری در محیط بروسلا براث، مرغها با لیزات سلول کامل H.pylori ایمن شدند. پس از آلودهسازی موشها حضور عفونت در موشها با استفاده از RUT تائید شد. سپس به درمان موشها با استفاده از IgY حاصل از ایمنیزایی مرغها اقدام شد. این بررسی نشان داد که IgY رشد H.pylori را مهار کرده و موجب بهبود گاستریت و جراحات معده شد. همچنین مطالعه حاضر نشان داد که میتوان از IgY بهعنوان کاندیدای مناسبی برای جایگزین درمان آنتیبیوتیکی استفاده نمود.
نتیجهگیری:
با توجه به شیوع عفونت H.pylori در بین بیش از 50% از جمعیت انسانی در سراسر دنیا و با در نظر گرفتن اینکه H.pylori عامل ایجاد بیماریهای خطرناکی ازجمله سرطان معده هست، در مرحله اول شناخت به هنگام و در مرحله بعد، درمان مناسب حائز اهمیت هست. با توجه به محدودیتهای روشهای تشخیصی موجود و مقاومت آنتیبیوتیکی ایجادشده در سویههای H.pylori، استفاده از آنتیبادیها رویکرد نسبتاً جدیدی است که محققین درصددند با بهکارگیری این روشها گامی را در جهت بهبود روشهای تشخیص و درمان بردارند.