‪ ۱۲‬فروردین روزی است که تاثیر نقش مردم در ساختار حکومتی جامعه ایران از طریق تغییر حکومت سلطنتی شاهنشاهی به جمهوری اسلامی عینیت یافته و اراده مردم در این امر به منصه ظهور درآمد.

پس از آنکه مردم ایران به رهبری امام خمینی(ره) در ‪ ۲۲‬بهمن سال ‪۵۷‬ بساط نظام طاغوت را برچیدند، در ‪ ۱۲‬فروردین سال بعد در پی حضور قاطع آنان در پای صندوقهای رای ، بطور قانونی نوع حکومت را انتخاب کردند .

مردم در این روز بزرگ با قاطعیت بر استقرار نظام جمهوری اسلامی رای دادند و شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی را جامعه عمل پوشاندند.

آنان دوازدهم فروردین ماه را تجلی درایت و آگاهی بنیانگذار جمهوری اسلامی و ستقرار نظام جمهوری اسلامی حاصل ایثار و از خودگذشتگی ملت ایران و جانفشانی جوانان در شرایط حساس دانستند.

مردم ایران با رای قاطع خود در یازدهم فروردین سال ‪ ۵۸‬که اکثریت ‪ ۹۸/۲‬درصدی آرای رای‌دهندگان را در پی داشت به حکومت جمهوری اسلامی رای مثبت دادند و روز بعد این انتخاب در تاریخ به ثبت رسید.

انتخاب نوع حکومت توسط مردم، تحقق جمهوریت نظام ایران بود، بنابراین مردم نقش بسزایی در تعیین مهم‌ترین ساختار حکومتی و به دنبال آن وضع قوانین و همه‌پرسی‌ها و اداره کشور بر عهده گرفتند.

حکومت ایران که از دو رکن اصلی اسلامی و جمهوری تشکیل شده است ، مرهون هنر اعجاب‌انگیز امام خمینی (ره) است که اسلامیت نظام را با جمهوریت آن تلفیق کرد، بطوری که مردم در عین وفاداری به اسلام، در اداره کشور نیز دخالت کردند.

بنابراین، "نوع حکومت ایران، جمهوری اسلامی است. به این معنا که مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش " بر مبنای اصل اول و بند هشت اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران صورت حقیقی پیدا کرده است .

این اصول بر نقش مردم در اداره کشور از طریق اتکای به آراء عمومی و انتخابات تاکید دارند.

یکی از مهمترین مصادیق جمهوریت هر نظامی، در این است که مردم در اصل تعیین نوع حکومت دارای اختیار و رای باشند که در حکومت ایران نیز چنین نقشی به صراحت در قانون اساسی آمده است.

"اکبر هاشمی‌رفسنجانی" امام جمعه موقت تهران، در خطبه‌های نماز جمعه گذشته تهران، "جمهوری اسلامی ایران"را به لحاظ دمکراسی، نظامی عمیق و مبتنی بر مکتب و عقاید مردم توصیف کرد.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: ما بر مبنای اسلام و خواست قرآن و سیره معصومان، ساختاری را تنظیم کردیم که همه امور آن به مردم برمی‌گردد و مردم بر مبنای آن، حرف اول و آخر را در اداره کشور خواهند زد.

اکنون با گذشت سال‌ها، مردم با بزرگداشت روز جمهوری اسلامی، نقش عمده‌ای در حفظ حقوق اساسی خود، مبنی بر حق دخالت در تعیین حیات سیاسی جامعه ایفا می‌کنند.